Burhan Doğançay ‘Kurdeleler Serisi’ Tablo KaÜGB 30x40cm

Burhan Doğançay

Burhan Cahit Doğançay (11 Eylül 1929 – 16 Ocak 2013), İstanbul), Türk fotoğrafçı ve ressam. Doğançay esasen, yarım asır boyunca dünyanın muhtelif şehirlerinde izlediği duvarları sanat eserlerine entegre etmesiyle tanınmıştır.[2] En ünlü tablosu olan Mavi Senfoni, 2009 yılında Murat Ülker tarafından 2,2 milyon TL’ye (1,7 milyon Dolar’a) alınmıştır.

Yaşamı

Burhan Doğançay, 11 Eylül 1929 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. İlk sanat eğitimini, ressam babası Adil Doğançay ve diğer bir ressam Arif Kaptan’dan almıştır. Ayrıca; Doğançay, gençlik yıllarında Gençlerbirliği’nde futbol oynamıştır. 1950 yılında Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun olduktan sonra; 1950 ile 1955 yılları arasında Fransa’daki Académie de la Grande Chaumière’de sanat kurslarına katılmış ve 1953 yılında Paris Üniversitesi’nde iktisat konusunda doktora yapmıştır. Doğançay, 1960’lı yılların başından beri hayranlık duyduğu şehir duvarlarını eserlerinin konusu olarak seçmiştir. Hava koşulları ve aşınmalara maruz kalan duvarları, çoğu kez toplumlarımızın nabız ölçeği ve insanların şehrin duygularını yansıtan izleriyle, geçen zamanın bir göstergesi olarak değerlendirmiştir. Doğançay’ın deyişiyle bu tutku, bir gün New York’ta 86. Sokakta yürürken gözüne takılan bir şey ile başlamış:

“Şu ana kadar gördüğüm en güzel bir soyut tabloydu. Bir posterin artıkları ile yüzeyinden gelen ve duvarda oluşan parça gölgelerinin desenleri vardı. Daha ziyade portakal renginde ve biraz da mavi ve yeşil ve de kahve rengindeydi. Ayrıca üzerinde, yağmur ve çamurla oluşmuş izler vardı.”

Bu dönemde, resim çalışmalarına devam etmiş ve eserlerini birkaç karma sergide sunmuştur. Daha sonra; 1970’li yıllarda fotoğrafçılığa başlamış ve dünya çapındaki bütün şehir duvarlarını çekmeye girişmiştir. Doğançay, bir şehir gezgini olarak yarım asır boyunca dünyanın çeşitli şehirlerindeki duvarların yüzeylerini doku kaplama sanatıyla yöresellemiştir. Şehir duvarları, sosyal, siyasal ve ekonomik değişimlerin şifreleri ve bu kapsamda yörelerin havasını ve zamanın ruhunu yansıtan belgelerdir. Çalışmalarının içsel ruhunun bir parçası da, hiçbir şeyin hiçbir zaman göründüğü gibi olmadığı önerisidir. Doğançay’ın sanatı duvar sanatı olduğundan, konusunun kaynakları da gerçektir. Dolayısıyla, soyut sanatçı olarak tanımlanamaz. Yine de ilk bakışta çalışmalarının çoğu soyut gibi görünmektedir. Doğançay yaklaşımında, doğal verilerileri araştırıp, elementlerinin niteliklerini görüntüleyerek süsleyici modeller şekillendirmeyi esas almıştır. Bu bağlamda süreklilikle formüle ettiği dekolaj stratejileriyle devam edip, nouveau réalistes konumlarının içeriğini de etkinlikle bozup yeniden yapar. Doğançay önceleri, duvarların basit bir gözlemcisi ve kayıtçısı olarak başlamış olsa da, çok kısa sürede eserlerinde kapsamlı fikirleri, izlenim ve duyguları ifade edebilen noktalara erişmiştir. Öngörüsü, hem içeriğinde hem de tekniğindeki gayretleriyle genişlemeye devam etmiştir.

Burhan Doğançay İstanbul’da tedavi gördüğü Amerikan Hastanesi’nde hayatını kaybetti. 84 yaşında olan Burhan Doğançay, 18 Ocak Cuma günü Teşvikiye Camii’nde öğle namazını müteakip kılınacak cenaze namazının ardından kendi vasiyeti üzerine 19 Ocak Cumartesi günü Bodrum Turgutreis’te bulunan Karabağ Mezarlığı’nda defnedildi.